D\u00fcnya Tarihini Yeniden D\u00fc\u015f\u00fcnmek, Marshall G. S. Hodgson<\/em>, \u00e7ev. Ahmet Aydo\u011fan, Y\u00f6neli\u015f Yay\u0131nevi, \u0130stanbul, 2003, 487 s.<\/strong><\/p>\n

\u0130slam Medeniyeti tarihi Orta Do\u011fu tarihi ba\u011flam\u0131 i\u00e7erisine mi yerle\u015ftirilmeli yoksa d\u00fcnya tarihi ne mi? Bat\u0131 Medeniyetinin ele\u015ftirisine giri\u015fmezden evvel at\u0131lmas\u0131 gereken ad\u0131m nedir? \u0130slam Medeniyetinin ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 Avrupa tarihi a\u00e7\u0131s\u0131ndan nas\u0131l bir etkiye sahiptir? K\u0131ta olma kriterlerini ne belirler? Avrupa k\u0131tas\u0131 ile Hindistan aras\u0131ndaki fark nedir ki biri k\u0131tayken di\u011feri de\u011fildir? Mercator d\u00fcnya haritas\u0131 ve \u00f6zellikleri nedir? Do\u011fu ve Bat\u0131 kavramlar\u0131 neleri ifade eder? Teknik\u00e7ili\u011fin ahlaki boyutlar\u0131 nelerdir? Bu sorular d\u00fcnya tarihi yaz\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00f6nemli kriterlere cevap arayan sorulard\u0131r. T\u00fcm bu sorulara bir cevap niteli\u011finde olan kitap yazar\u0131n temel tezlerini en iyi \u015fekilde yans\u0131t\u0131yor.<\/p>\n

D\u00fcnya Tarihini Yeniden D\u00fc\u015f\u00fcnmek kitab\u0131nda d\u00fcnya tarihi kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131ndan ele al\u0131n\u0131yor ve bu sebeple tek bir tarih alg\u0131s\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131k\u0131labilmesine kap\u0131 aral\u0131yor. Hodgson kitab\u0131n ilk b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde \u201cK\u00fcresel Ba\u011flamda Avrupa\u201d ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 \u00fczerinden Avrupa\u2019n\u0131n k\u0131ta addedilmesinin nedenlerini irdeleyerek i\u015fe ba\u015flam\u0131\u015f. Tan\u0131m gere\u011fi tarihin ana ak\u0131\u015f istikametinin Bat\u0131y\u0131 kapsamas\u0131n\u0131 ve Do\u011fuyu adeta tecrit etmesini Bat\u0131l\u0131 \u0131rk merkezcili\u011finin en \u00f6nemli \u00f6zelliklerinden birisi olarak tan\u0131mlar. Bu daha sonralar\u0131 Avrupa\u2019y\u0131 d\u00fcnya gibi g\u00f6steren ve di\u011fer b\u00fct\u00fcn b\u00f6lgeleri tecrit eden dar ve s\u0131n\u0131rl\u0131 hale getiren bir anlay\u0131\u015fa sebep olur. Hodgson \u201cHaritan\u0131n Merkezinde\u201d adl\u0131 ikinci b\u00f6l\u00fcmde harita belirlemelerinin ideolojik bir altyap\u0131s\u0131 oldu\u011funu iddia eder. \u201cD\u00fcnya Tarihi ve Bir D\u00fcnya Perspektifi\u201d adl\u0131 b\u00f6l\u00fcmde tarihin hedefleri \u00fczerinde duran Hodgson Avrupal\u0131 biri olarak kendine \u015fu soruyu soruyor: D\u00fcnyadaki yeg\u00e2ne halk olmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z ger\u00e7e\u011fine uyanman\u0131n zaman\u0131 de\u011fil mi? Bu b\u00f6l\u00fcmde ayn\u0131 zamanda  \u201cdo\u011fu\u201d ve \u201cbat\u0131\u201d mefhumlar\u0131 \u00fczerinde duruluyor. Bu b\u00f6l\u00fcmde kar\u015f\u0131m\u0131za sorgulanmas\u0131 gereken baz\u0131 savlar \u00e7\u0131k\u0131yor. Bu savlar\u0131 \u015fu \u015fekilde belirtebiliriz: Bat\u0131 Medeniyetinin en ba\u015ftan itibaren Do\u011fudan b\u00fcsb\u00fct\u00fcn farkl\u0131 bir kulvarda kendi yolunda y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fc ve insanl\u0131k tarihinde benzersiz bir medeniyet v\u00fccuda getirdi\u011fi ve tarihin hep merkezinde bulundu\u011fu savlar\u0131. \u201cTeknik\u00e7ili\u011fin Ahlaki Boyutlar\u0131\u201d ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 alt\u0131nda ise teknik etkinli\u011fi en y\u00fcksek dereceye \u00e7\u0131karmak u\u011fruna b\u00fct\u00fcn ahlaki de\u011ferlere, g\u00fczellik yahut insani fedak\u00e2rl\u0131k m\u00fclahazalar\u0131na boyun e\u011fdirmenin ak\u0131ld\u0131\u015f\u0131 bir k\u00e2busa d\u00f6n\u00fc\u015fmesinin kuvvetle muhtemel oldu\u011fu tezini savunuyor Hodgson.<\/a><\/p>\n

Kitapta alt\u0131 \u00e7izilmesi gereken \u00f6nemli hususlarda bahsedecek olursak ilk olarak \u0130slam Medeniyeti Orta Do\u011fu tarihi i\u00e7erisinde de\u011fil d\u00fcnya tarihi i\u00e7inde konumland\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131n gereklili\u011fi noktas\u0131n\u0131 ele alabiliriz. Hodgson bir tasavvuru tamamen de\u011fi\u015ftirme yoluna gitmi\u015f ve \u0130slam tarihini d\u00fcnya tarihi i\u00e7inde ele alman\u0131n gereklili\u011fi \u00fczerinde durmu\u015ftur. \u0130kinci husus olarak Bat\u0131 Medeniyeti kavram\u0131n\u0131n Bat\u0131 Avrupa\u2019da ya\u015fayan insanlar\u0131n buran\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda ya\u015fayan insanlardan k\u00fclt\u00fcrel ve ahlaki a\u00e7\u0131dan \u00fcst\u00fcn olmas\u0131n\u0131 belirtmesinin ele\u015ftirilmesinin \u00fczerinde durulabilir. Olu\u015fturulan bu kavramsal sistemle Bat\u0131 kendi \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc di\u011fer insanlara kabul ettirmek istemi\u015ftir. Di\u011fer bir husus ise \u0130slam Medeniyeti ile Bat\u0131 Medeniyetinin k\u00f6klerinin ayn\u0131 oldu\u011fu ve karde\u015f medeniyetler olmalar\u0131 iddias\u0131d\u0131r. Hodgson Medeniyetlerin b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011funun Asya merkezli olmas\u0131 gerekti\u011fini s\u00f6yleyerek bu tezini savunmaktad\u0131r. \u00d6nemli hususlardan biri de Mercator projeksiyonuna g\u00f6re \u00e7izilen haritalar\u0131n Avrupa\u2019y\u0131 oldu\u011fundan b\u00fcy\u00fck g\u00f6stermesi ve yazar\u0131n bunu ideolojik bir ama\u00e7 g\u00fcd\u00fclerek yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 zikretmesidir. Avrupa\u2019n\u0131n k\u0131ta say\u0131l\u0131p ayn\u0131 b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011fe ve \u00f6neme sahip Hindistan ve G\u00fcneydo\u011fu Asya\u2019n\u0131n k\u0131ta say\u0131lmamas\u0131n\u0131n \u201cklasik bir \u0131rk merkezli ikilem in\u015fa etmemize izin verir\u201d<\/em><\/p>\n

\u201cD\u00fcnya Tarihini Yeniden D\u00fc\u015f\u00fcnmek\u201d kitab\u0131nda Hodgson temel tezlerini en iyi \u015fekilde yans\u0131tm\u0131\u015f Avrupa ve \u0130slam tarihini yeni bir perspektifle ele alm\u0131\u015f. \u0130slam Tarihini Orta Do\u011fu tarihi i\u00e7inde de\u011fil d\u00fcnya tarihi i\u00e7inde ele alm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6zg\u00fcn bir tarih metni olarak kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131kan kitap daha \u00f6nce \u00f6n\u00fcm\u00fcze sunulan tarih perspektifi ile hesapla\u015fmay\u0131 deniyor. Bat\u0131l\u0131lar\u0131n Orta \u00c7a\u011f’\u0131n \u0131rk merkezli d\u00fcnya tasavvurlar\u0131ndan baz\u0131 \u00f6zellikleri koruduklar\u0131ndan \u015fik\u00e2yet\u00e7idir. Bu kitab\u0131 \u00f6nemli k\u0131lan hususlardan birisi Hodgson\u2019un hi\u00e7bir \u015feyi pe\u015finen kabul etmemesi hatta yeri geldi\u011finde d\u00fcnya tasavvurlar\u0131m\u0131z\u0131n ge\u00e7erlili\u011fini bile sorguluyor olmas\u0131d\u0131r. Zira Hodgson d\u00fcnya tarihini kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 ele al\u0131yor ve bu suretle \u201ctek bir tarihin\u201d i\u00e7ine g\u00f6m\u00fcl\u00fc olanlar\u0131n fark edemeyece\u011fi baz\u0131 temel d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda olaylar\u0131 yorumluyor. Ge\u00e7mi\u015fin dibini tarayan g\u00f6z\u00fcpek bir maceraya at\u0131l\u0131yor. Ge\u00e7mi\u015fi yarg\u0131larken \u201cMutlak bir standart yoktur.\u201d  \u015fiar\u0131nca hareket ediyor Hodgson.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

D\u00fcnya Tarihini Yeniden D\u00fc\u015f\u00fcnmek, Marshall G. S. Hodgson, \u00e7ev. Ahmet Aydo\u011fan, Y\u00f6neli\u015f Yay\u0131nevi, \u0130stanbul, 2003, 487 s. \u0130slam Medeniyeti tarihi Orta Do\u011fu tarihi ba\u011flam\u0131 i\u00e7erisine mi yerle\u015ftirilmeli yoksa d\u00fcnya tarihi ne mi? Bat\u0131 Medeniyetinin ele\u015ftirisine giri\u015fmezden evvel at\u0131lmas\u0131 gereken ad\u0131m nedir? \u0130slam Medeniyetinin ara\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131 Avrupa tarihi a\u00e7\u0131s\u0131ndan nas\u0131l bir etkiye sahiptir? K\u0131ta olma kriterlerini ne belirler? Avrupa k\u0131tas\u0131 ile Hindistan […]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":2641,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[25],"tags":[87,218,220,449,496,628,710],"yoast_head":"\n