25 Kas\u0131m 2018 sabah\u0131 \u0130lmi Et\u00fcdler Derne\u011fi mensuplar\u0131 olarak bu y\u0131lki \u201cK\u00fclt\u00fcr ve Medeniyet Gezileri\u201dmizin dura\u011f\u0131 olan Edirne\u2019ye yola \u00e7\u0131kt\u0131k. Edirne; Meri\u00e7 ve Tuna \u0131rmaklar\u0131n\u0131n birle\u015fti\u011fi, tarihi M\u00d6. 2000\u2019lere kadar uzanan ve ayn\u0131 zamanda Osmanl\u0131 Devleti\u2019ne de \u0130stanbul\u2019un fethine kadar 88 y\u0131l ba\u015fkentlik yapan bir \u015fehirdir. T\u00fcrkiye\u2019nin bat\u0131s\u0131nda, Trakya B\u00f6lgesi\u2019nde yer alan \u015fehirde ilk dura\u011f\u0131m\u0131z Karaa\u011fa\u00e7 oluyor.<\/p>\n

Osmanl\u0131 hakimiyeti zaman\u0131nda tren gar\u0131 yap\u0131lan il\u00e7e, ciddi bir hareketlenme ve ekonomik canl\u0131l\u0131k ya\u015fam\u0131\u015f, yabanc\u0131 t\u00fcccarlar\u0131n yerle\u015fimleri artm\u0131\u015f ve konsoloslar\u0131n u\u011frak mekan\u0131 olmu\u015f. Tren gar\u0131n\u0131n etkisiyle gittik\u00e7e kozmopolitle\u015fen Karaa\u011fa\u00e7, Balkan sava\u015flar\u0131ndan Lozan Antla\u015fmas\u0131\u2019na kadar ciddi de\u011fi\u015fimler ya\u015fam\u0131\u015ft\u0131r. Tren gar\u0131 iki kule aras\u0131na yap\u0131lm\u0131\u015f geni\u015f bir kemer ve kulelerin yanlar\u0131ndaki binalardan olu\u015fur. Gar, K\u0131br\u0131s Harekat\u0131 zaman\u0131nda bo\u015falt\u0131larak \u00f6n karakol olarak kullan\u0131lm\u0131\u015f ve sonradan da Trakya \u00dcniversitesi\u2019ne verilerek g\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki G\u00fczel Sanatlar Fak\u00fcltesi halini alm\u0131\u015ft\u0131r. Hemen yan\u0131nda S\u00fcleyman Demirel taraf\u0131ndan yapt\u0131r\u0131lan Lozan An\u0131t\u0131 ise, Karaa\u011fa\u00e7\u2019\u0131n kur\u015fun s\u0131k\u0131lmadan Lozan\u2019da tazminat olarak al\u0131nmas\u0131n\u0131n sembol\u00fcd\u00fcr. \u00dc\u00e7 s\u00fctundan olu\u015fan an\u0131tta en b\u00fcy\u00fck s\u00fctun Anadolu\u2019yu, ortanca s\u00fctun Trakya\u2019y\u0131, en k\u00fc\u00e7\u00fck s\u00fctun da Karaa\u011fa\u00e7\u2019\u0131 simgeler.<\/a><\/p>\n

Karaa\u011fa\u00e7\u2019tan sonraki dura\u011f\u0131m\u0131z II. Bayezid K\u00fclliyesi oldu. Bayezid zaman\u0131nda yap\u0131lm\u0131\u015f olan camii ve k\u00fclliye d\u00f6neminin en \u00f6nemli eserlerindendir. \u0130\u00e7inde \u015fifahane, medrese, tabhane, a\u015fhane, de\u011firmen, g\u00fcne\u015f saati, eczane bulunan b\u00fcy\u00fck ve incelikle d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclm\u00fc\u015f bir k\u00fclliye. M\u00fcze haline gelmi\u015f olan k\u00fclliyeyi gezerken \u015fifahanede \u00e7al\u0131\u015fan hekimlerin burada zaman\u0131n en ileri t\u0131p bilgileriyle e\u011fitildi\u011fini \u00f6\u011freniyoruz. Hastalar i\u00e7in ne ihtiya\u00e7 varsa, \u015fifahane i\u00e7in ne ihtiya\u00e7 varsa bu k\u00fclliyenin i\u00e7inde bulunuyor. Gelen hastalar yaln\u0131zca maddi olarak \u015fifa de\u011fil manevi olarak da \u015fifa buluyor. Musiki ile ruh hastal\u0131klar\u0131n\u0131n tedavi edildi\u011fi k\u00fclliyede kullan\u0131lan alt\u0131n oran, e\u015fit yank\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc mekan tasar\u0131m\u0131n\u0131n ne kadar dikkatli d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bizlere a\u00e7\u0131kl\u0131yor. \u0130nsan\u0131n incitilmeden ve de\u011fer verilerek iyile\u015ftirildi\u011fi bu yerde, a\u011f\u0131r hastalar i\u00e7in yazl\u0131k ve k\u0131\u015fl\u0131k odalar bulunur ayriyeten haftan\u0131n iki g\u00fcn\u00fc \u00fccretsiz olarak halka ila\u00e7 da\u011f\u0131t\u0131l\u0131rm\u0131\u015f. Burada etrafa bakarken d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm \u015fu oldu, \u201cSosyal devlet anlay\u0131\u015f\u0131 sahiden modern devlete mi ait?\u201d<\/p>\n

K\u00fclliye\u2019nin ard\u0131ndan girdi\u011fimiz camide, Osmanl\u0131 mimarisinde mimarlar\u0131n hedefledi\u011fi tek kubbede geni\u015f bir mekana ula\u015fma arzusunun yans\u0131mas\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. B\u00fcy\u00fck bir kubbe yap\u0131lmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f ancak hala Ayasofya\u2019n\u0131n kubbesinin b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne ula\u015f\u0131lamam\u0131\u015f. Yine de d\u00f6nemine g\u00f6re Edirne\u2019de yap\u0131lan en b\u00fcy\u00fck ve dikkat \u00e7ekici camilerden biri. Erken d\u00f6nem Osmanl\u0131 mimarisine benzer olarak caminin avlusunu \u00e7evreleyen kubbelerin i\u00e7 i\u015flemeleri birbirinden farkl\u0131 motiflerle bezenmi\u015f ancak yap\u0131 klasik d\u00f6nem mimarisine yakla\u015fan bir mimariye sahip.<\/p>\n

Camiden \u00e7\u0131kt\u0131ktan sonra \u00f6\u011fle yeme\u011fi i\u00e7in Kalei\u00e7i\u2019ne gidiyoruz. Buraya Kalei\u00e7i denilmesinin nedeni Roma d\u00f6neminde in\u015fa edilmi\u015f olan surlar\u0131n i\u00e7inde olmas\u0131d\u0131r. Ancak bu surlardan geriye yaln\u0131z bir kule ve bir duvar kalm\u0131\u015f. Kalei\u00e7i’nde bir\u00e7ok tarihi ev ve d\u00fckkan var. Mimarilerin \u00e7o\u011fu birbirinden farkl\u0131, 19. Y\u00fczy\u0131l Osmanl\u0131 mimarisinin yan\u0131 s\u0131ra Rum mimarisi ve Avrupa mimarisinde evler g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcn. Gayrim\u00fcslimler taraf\u0131ndan yap\u0131lan evleri s\u0131ra s\u0131ra biti\u015fik yap\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan ve balkona sahip olmalar\u0131ndan anlayabiliyoruz.<\/p>\n

\u00d6\u011fle yeme\u011finden sonra me\u015fhur \u00dc\u00e7 \u015eerefeli Camii\u2019ye gidiyoruz. \u0130lgimi \u00e7eken ilk \u015fey \u00fc\u00e7 \u015ferefeli minare de\u011fil, burgulu yap\u0131daki minare oluyor. \u00dc\u00e7 \u015ferefeli minarenin her \u015ferefesine farkl\u0131 \u00e7\u0131k\u0131\u015flar var ve caminin bulunan d\u00f6rt minaresi hep ba\u015fka d\u00f6nemlerde yap\u0131lm\u0131\u015f. Sonradan yap\u0131lan her minare ecdada sayg\u0131dan dolay\u0131 \u00f6ncekinden daha k\u0131sa in\u015fa edilmi\u015f. Klasik d\u00f6nem Osmanl\u0131 mimarisinin ilk n\u00fcvesi bu cami. \u0130lk \u015fad\u0131rvan burada yap\u0131l\u0131yor ve cami enlemesine geni\u015fliyor. Hz. Peygamber\u2019in (sav) \u00f6n safta namaz k\u0131lman\u0131n faziletinden bahsetmesi Osmanl\u0131 halk\u0131nda \u00f6yle b\u00fcy\u00fck bir tesir b\u0131rak\u0131yor ki, camide \u00f6n safta daha \u00e7ok yer olmas\u0131 i\u00e7in yap\u0131 enlemesine in\u015fa edilmi\u015f. Hatta yetmemi\u015f minberin alt\u0131nda dahi bir ki\u015filik namaz k\u0131lacak oyuntu b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015f. Caminin her kubbesinin motifleri birbirinden g\u00fczel ancak klasik d\u00f6nem Osmanl\u0131 motiflerinden farkl\u0131 olarak daha kar\u0131\u015f\u0131k motifler. Yine burada da b\u00fcy\u00fck bir kubbe alt\u0131nda geni\u015f bir mekan yaratma fikrinin g\u00f6r\u00fcyoruz. Camilerin mimarileri ile Allah\u2019\u0131n tekli\u011fini, tevhidi vurgulama \u00e7abas\u0131 Osmanl\u0131 mimarisinin inanca ve k\u00fclt\u00fcre dayal\u0131 bir geli\u015fim izledi\u011fini bize a\u00e7\u0131kl\u0131yor.<\/p>\n

Asl\u0131nda Edirne deyince herkesin akl\u0131na ilk Selimiye Camii gelir. Edirne\u2019nin merkezinde, do\u011fudan gelenlerin iki minareli olarak g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc, bat\u0131dan gelenlerin ise d\u00f6rt minarenin ihti\u015fam\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc bir geometri hesaplamas\u0131 ile in\u015fa edilmi\u015f. Mimar Sinan\u2019\u0131n ustal\u0131k eserim dedi\u011fi cami nihayet Ayasofya\u2019n\u0131n kubbesinden daha b\u00fcy\u00fck bir kubbeye sahiptir. Osmanl\u0131 tevhidin simgesini Selimiye\u2019de y\u00fcceltmi\u015ftir. Mimar Sinan bu muhte\u015fem eserini muhte\u015fem bir ekiple yapmam\u0131\u015f olsayd\u0131 belki de m\u00fckemmelli\u011fi yakalayamayacakt\u0131. \u0130znik’ten getirilen \u00e7iniler, i\u015flenmi\u015f mermerler d\u00f6nemin \u015fartlar\u0131 ve imkanlar\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda bize \u015funu anlat\u0131yor; insan\u0131 b\u00fcy\u00fcten bir ki\u015fi olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, ba\u015far\u0131y\u0131 sa\u011flayan da bir ki\u015fi de\u011fildir. Ba\u015far\u0131 ve azim bir ekiple nihayet m\u00fckemmele g\u00f6t\u00fcr\u00fcr. Mimar Sinan\u2019\u0131n ustalar\u0131 da, \u00e7\u0131raklar\u0131 da en az onun kadar ba\u015far\u0131l\u0131 ve i\u015finin ehliydi. Bunu ince ince i\u015flenen kubbelerde ve s\u00fctunlarda g\u00f6r\u00fcyoruz. Ancak yine de Mimar Sinan\u2019\u0131n dehas\u0131n\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne almak gerekir, \u00e7\u00fcnk\u00fc o bir camiyi yaln\u0131zca namaz k\u0131l\u0131nan yer olarak g\u00f6rmemi\u015f, bize Selimiye\u2019de yapt\u0131\u011f\u0131 tek kubbeyi destekleyen sekiz s\u00fctunla semay\u0131 ayakta tutan sekiz mele\u011fi hat\u0131rlatm\u0131\u015ft\u0131r. Kubbede \u0130hlas Suresi yazarken, be\u015f kademeli pencerelerle \u0130slam\u2019\u0131n be\u015f \u015fart\u0131n\u0131 hat\u0131rlatm\u0131\u015ft\u0131r. Selimiye, \u015fu anda UNESCO korumas\u0131 alt\u0131nda bulunan D\u00fcnya K\u00fclt\u00fcr Miraslar\u0131ndan biridir. Hepimizin mest olarak gezdi\u011fi cami, yan\u0131nda bulunan k\u00fclliye ve arastalar ile de etraf\u0131na ya\u015fam\u0131 toplam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Selimiye\u2019den \u00e7\u0131k\u0131p son ziyaretimizi Eski Camii\u2019ye yap\u0131yoruz. Ulu Camii olarak da biliniyor. Buras\u0131 Edirne\u2019de yap\u0131lan ilk an\u0131tsal mekan ve Mescid-i Nebevi \u00f6rnek al\u0131narak yap\u0131l\u0131yor. K\u00fc\u00e7\u00fck kubbelerle geni\u015fleyen mekana Edirneliler 5. Makam demi\u015fler. \u0130lk makam Mekke\u2019de, ikincisi Medine\u2019de, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc Kud\u00fcs\u2019te, d\u00f6rd\u00fcnc\u00fcs\u00fc \u015eam\u2019da ve be\u015fincisi de burada. Buraya \u00e7ok \u00f6nem atfediyorlar. II. Murat zaman\u0131nda Hac\u0131 Bayram Veli hazretleri burada y\u0131llarca hatiplik yap\u0131yor. Edirne halk\u0131n\u0131n b\u00fcy\u00fck h\u00fcrmet g\u00f6sterdi\u011fi hazretin makam\u0131 hala korunmuyor. Camide Kabe\u2019de ya\u015fanan bir deprem esnas\u0131nda y\u0131k\u0131lan ta\u015flar\u0131n hediye olarak verildi\u011fi ve buran\u0131n duvar\u0131na koyuldu\u011fu rivayet ediliyor. Eski Cami\u2019de bir ba\u015fka farkl\u0131l\u0131k ise duvarlar\u0131na ayetler, hadisler, halifelerin isimlerinin yaz\u0131lm\u0131\u015f olmas\u0131. Bunun nedeni o d\u00f6nemde ya\u015fayan halk\u0131n dini fark\u0131ndal\u0131\u011f\u0131n\u0131 artt\u0131rmak ve halka camiye geldi\u011finde bu bilgileri tekrar tekrar hat\u0131rlatmak. B\u00f6ylece cemaatin \u0130slam\u2019a olan yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131n\u0131 peki\u015ftirmek istiyorlar. Ayn\u0131 zamanda yap\u0131lan ilk han\u0131mlar mahfili de bu camide. Eski Camii bir\u00e7o\u011fumuzun hissiyat\u0131nda ba\u015fka bir yer ediniyor. Duvarlardaki laf\u0131zlar\u0131n kalplerimize ve zihnimize ani sirayetini fark ediyoruz. Daha \u00f6nce ziyaret etti\u011fimiz camilerde mimarinin tema\u015fas\u0131yla hayran olarak idrak etti\u011fimiz hazlar\u0131 burada yaz\u0131lar\u0131 okuyarak al\u0131yoruz.<\/p>\n

En son serbest zaman tabii. Hediye alanlar ve \u00e7ay i\u00e7enler mi diye ay\u0131ram\u0131yorum \u00e7\u00fcnk\u00fc bu bo\u015f zaman\u0131 arkada\u015f\u0131mla \u00e7ay i\u00e7meye giderek ge\u00e7irdim. ? Ancak d\u00f6n\u00fc\u015fte herkesin y\u00fcz\u00fcnde ho\u015f bir g\u00fcl\u00fcmseme g\u00f6rd\u00fcm. Edirne k\u00fc\u00e7\u00fck, sakin ve g\u00fczel bir \u015fehir. \u015eehir sizi yormuyor ve bir tela\u015f\u0131n i\u00e7ine asla s\u00fcr\u00fcklemiyor. Zaman\u0131n hala kendi seyrinde oldu\u011funu fark ediyorsunuz. Ayr\u0131ca Kalei\u00e7i olduk\u00e7a \u00dcsk\u00fcdar\u2019a benziyor.<\/p>\n

Edirne\u2019yi olduk\u00e7a sevdi\u011fimizi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Bunda \u0130LEM olarak gezmemizin de b\u00fcy\u00fck bir pay\u0131 var. Ho\u015f muhabbetimiz daim olsun. Nice seya<\/a>hatler, hep birlikte!<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

25 Kas\u0131m 2018 sabah\u0131 \u0130lmi Et\u00fcdler Derne\u011fi mensuplar\u0131 olarak bu y\u0131lki \u201cK\u00fclt\u00fcr ve Medeniyet Gezileri\u201dmizin dura\u011f\u0131 olan Edirne\u2019ye yola \u00e7\u0131kt\u0131k.<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":2249,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[22,28],"tags":[95,146,187,188,224,226,249,295,297,308,311,366,373,374,376,379,427,435,470,471,503,598,656,675,705,731],"yoast_head":"\n